برج نوری یا برج روشنایینوعی از پایه‌های روشنایی بلند شهری است که جهت تامین روشنایی مناطق و محوطه‌های باز مورد استفاده قرار گرفته و در گروه تولیدی تاورکو طراحی ، تولید و اجرا می‌شود . این محصول بسیار پرکاربرد علاوه بر سهم بسزایی که در بازار مبلمان شهری و نورپردازی شهری دارد . برج روشنایی ( high-mast lighting) مزایای مهم دیگری نیز دارد که در ذیل به اختصار گفته می‌شود .
- تامین روشنایی معابر ، خیابانها ، بزرگراه‌ها ، بوستان‌ها ، فضاهای باز شهری در شب
- تامین امنیت محیطهای شهری در هنگام تاریکی
- توزیع نور و روشن کردن محوطه وسیع بدون ایجاد سایه و خیرگی
- قابل استفاده در مراکزی که به صورت شبانه روزی کار می‌کنند نظیر هتلها ، فرودگاه‌ها ، نمایشگاه‌ها ، پارکینگ‌های ماشین ، بندر گاه‌ها ، ایستگاه‌های قطار و …
- انعطاف پذیری بالا ، بسیار کاربردی ، کاملاً ایمن
- عمر و دوام بالا و مقاومت فوق العاده در برابر شرایط جوی نظیر باد ، باران ، نور خورشید ، گرما ، سرما ، رطوبت و …
- تعمیر و نگهداری فوق العاده آسان و روی سطح زمین ، به جهت متحرک بودن هد
در راستای تسهیل عملیات تعمیر و نگهداری برج نوری وهمچنین پایین آوردن قیمت برج نوری، هد نگهدارنده پرژکتورها را که در بالای برج قرار دارد به صورت متحرک می‌سازند .
بطوریکه بوسیله الکترو موتور و گیربکس که بوسیله سیم بکسل به هد متصل است ، هد به صورت متحرک و به وسیله نیروی برق ، خیلی راحت به پایین می‌آید ، پرژکتورها سرویس می‌شوند .
البته در ارتفاعات 9 متر و کمتر می‌توان از گیربکس دستی استفاده کرد که از نظر قیمت صرفه جویی زیادی خواهد شد ( که در بالا توضیحات مربوطه داده شد ) .
برای جلو گیری از سقوط هد در موارد خیلی نادر که با پارگی سیم بکسل اتفاق بیفتد ، سازه مجهز به قفل اینترلاک بوده و از جهت ایمنی هم در سطح بسیار بالا قرار دارد .
برج نوری یا برج روشناییاز نظر کارایی در دو مدل ساخته می‌شوند :
- برج نوری تلسکوپی
- برج نوری استادیومی
برج روشنایی (دکل روشنایی) با تاج متحرک
برجهای نوری تلسکوپی یا برجهای روشنایی تلسکوپی :
برج نوری تلسکوپی یا برج روشنایی تلسکوپیدارای هد یا سر گرد ( دایره‌‌‌ای شکل ) هستند که محل استقرار و نصب پرژکتورها است . از این نوع برج به علت شکل طراحی آن ، برای جاهاییکه هدف ما نور افشانی کلی و محیطی است استفاده می‌شود ، هد نگهدارنده یرج هم بسته به ارتفاع در دو مدل ثابت و متحرک ساخته می‌شوند .
برج نوری تلسکوپی هد ثابت همان طور که از نامش پیداست ، هد نگهدارنده پرژکتورها ثابت و بدون قابلیت جابجایی ساخته می‌شود و در زمانهای تعمیر و نگهداری آنها از بالابر استفاده می‌شود . اما در برجهای هد متحرک ، هد نگهدارنده پرژکتورها به سمت پایین حرکت کرده ، تعمیر و نگهداری که شامل سرویس و تعویض پرژکتورها یا لامپ درون آنها می‌باشد ، روی زمین توسط نصاب یا تکنیسین مورد نظر انجام می‌گیرد .
انواع گیربکس به کار رفته در سازه برجها :
از نظر نحوه بالا و پایین کردن هد نگهدارنده برج هم در دو حالت تولید می‌شود :
- برج نوری یا برج روشنایی گیربکس دستی
- برج نوری یا برج روشنایی گیربکس برقی
برجهای نور گیر بکس دستی یا برجهای روشنایی گیربکس دستی :
در این نوع برج نوری‌ها هد نگهدارنده متحرک چرخش یک هندل در پایین برج بوسیله دست به پایین می‌آید ، عملیات مربوطه روی هد پرژکتورها انجام می‌شود و سپس توسط چرخش همان هندل ، هد به بالا می‌رود و در محل خودش قرار می‌گیرد .
برجهای نور گیر بکس برقی یا برجهای روشنایی گیربکس برقی :
در این نوع برج نوری هد به وسیله یک الکتروموتور و گیربکس جا به جا می‌شود . اتصال بین هد و گیربکس بوسیله یک سیم بکسل ضخیم برقرار می‌شود و به وسیله دکمه فرمان که در پایین برج قرار دارد ، فرمان بالا و پایین شدن هد صادر می‌شود .
چراغ‌های چشمک زن در بالای برج هم به جهت جلوگیری از سوانح هوایی می‌باشد . این برجها معمولاً به صورت چند وجهی ( 6 ، 8 ، 12 ، 14 و 16 وجهی ) تولید می‌شوند و این مساله در مرحله نصب برج نوری کمک شایانی می‌کند ، چون نصب این سازه‌ها به صورت همپوشان یا OVERLAP انجام می‌شود که درباره این مساله در جای خودش توضیحات تکمیلی داده خواهد شد .
سازه برج نوری با توجه به یکسری عوامل موثر که در ذیل بیان می‌شود در ارتفاعات 9 ، 12 ، 15 ، 18 ، 24 و 30 متری و ضخامت ورق 3 به بالا تولید می‌شوند که در این باره در قسمت تولید برج نوری مفصل توضیح خواهیم داد .
برج روشنایی (دکل روشنایی) با تاج متحرک
دکل روشنایی ۱۲ متری از انواع دکلهای منوپل بوده و بهترین راه حل برای روشنایی فضاهای باز با ابعاد بزرگ می‌باشد که در ۲ مدل سبد ثابت و سبد متحرک تولید می‌شوند. دکل منوپل چند وجهی یا دکلهای تک پایه یا منوپل به دکل‌‌هایی گفته می شود که به صورت تک پایه باشد .
این دکلها با مقاطع چند وجهی ساخته می‌شود. هر سکشن معمولاً ۶ متر می‌باشد و دهنه پایین از دهنه بالایی بزرگتر می‌باشد ، در واقع دکل از پایین به بالا نازکتر می‌شود . این نوع دکلها بر روی یک پایه استوار بوده و لنگر زیادی در پای دکل وجود دارد. لرزش این دکلها به تناسب بقیه دکلها بیشتر می باشد.
این نوع دکلها با توجه به فضای کمی‌که اشغال می کنند مد نظر قرار گرفته و در محیطهای شهری که زمین از ارزش بالائی برخوردار است استفاده می شود. ظرفیت باربری آنها محدود بوده و در اکثر مواقع تنها برای شبکه موبایل استفاده می شود. اتصال سکشن این نوع دکلها به یکدیگر به دو صورت فلنچی و تلسکوپی می‌باشد. این دکلها تنها با جرثقیل نصب می شود بنابراین در محلی باید نصب شود که امکان حرکت و نصب با جرثقیل وجود داشته باشد. با توجه به نوع کاربری دکل و محلی که برای آن طراحی شده است امکان نصب پرژکتور با توان‌های مصرفی مختلف به تعداد ۶ تا ۳۶ عدد بر روی آن وجود دارد . جهت جلوگیری از فرسودگی و زنگ زدگی ، این پایه‌ها معمولاً با گالوانیزه گرم (HOT DEEP GALVANIZED) پوشیده می‌شوند و یا بنا به سلیقه و سفارش مشتری از رنگ اپوکسی جهت زیباتر شدن و هماهنگی با محیط کاربری دکل استفاده می‌گردد.
بدنه از جنس فولاد ST37 با مقطع چندضلعی که به صورت هرم ناقص قطر آن از پایین به بالا کم می‌شود. ضخامت ورق و قطر پایین و بالای پایه بر اساس محاسبات سازه‌‌‌ای مطابق آیین نامه ۵۱۹ مبحث ششم طراحی می‌گردد .
موارد کاربرد :
♦ پارکینگ‌های روباز
♦ محوطه کارخانجات
♦ بار انداز‌ها ، بنادر و فرودگاه‌ها
♦ پارک‌ها و مکان‌های تفریحی
♦ میادین و استادیوم‌های ورزشی
♦ سایت‌های نفت و گاز و پتروشیمی
دکل روشنایی ۱۸ متری از انواع دکلهای منوپل بوده و بهترین راه حل برای روشنایی فضاهای باز با ابعاد بزرگ می‌باشد که در ۲ مدل سبد ثابت و سبد متحرک تولید می‌شوند. دکل منوپل چند وجهی یا دکلهای تک پایه یا منوپل به دکل‌‌هایی گفته می شود که به صورت تک پایه باشد.
این دکلها با مقاطع چند وجهی ساخته می شود. هر سکشن معمولاً ۶ متر می‌باشد و دهنه پایین از دهنه بالایی بزرگتر می‌باشد ، در واقع دکل از پایین به بالا نازکتر می‌شود. این نوع دکلها بر روی یک پایه استوار بوده و لنگر زیادی در پای دکل وجود دارد. لرزش این دکلها به تناسب بقیه دکلها بیشتر می‌باشد. این نوع دکلها با توجه به فضای کمی‌که اشغال می کنند مد نظر قرار گرفته و در محیطهای شهری که زمین از ارزش بالائی برخوردار است استفاده می شود .
ظرفیت باربری آنها محدود بوده و در اکثر مواقع تنها برای شبکه موبایل استفاده می شود. اتصال سکشن این نوع دکلها به یکدیگر به دو صورت فلنچی و تلسکوپی می‌باشد. این دکلها تنها با جرثقیل نصب می شود بنابراین در محلی باید نصب شود که امکان حرکت و نصب با جرثقیل وجود داشته باشد.
با توجه به نوع کاربری دکل و محلی که برای آن طراحی شده است امکان نصب پرژکتور با توان‌های مصرفی مختلف به تعداد ۶ تا ۳۶ عدد بر روی آن وجود دارد. جهت جلوگیری از فرسودگی و زنگ زدگی ، این پایه‌ها معمولاً با گالوانیزه گرم (HOT DEEP LVANIZED) پوشیده می‌شوند و یا بنا به سلیقه و سفارش مشتری از رنگ اپوکسی جهت زیباتر شدن و هماهنگی با محیط کاربری دکل استفاده می‌گردد.
بدنه از جنس فولاد ST37 با مقطع چندضلعی که به صورت هرم ناقص قطر آن از پایین به بالا کم می‌شود. ضخامت ورق و قطر پایین و بالای پایه بر اساس محاسبات سازه‌‌‌ای مطابق آیین نامه ۵۱۹ مبحث ششم طراحی می‌گردد .
موارد کاربرد :
♦ پارکینگ‌های روباز
♦ محوطه کارخانجات
♦ بار انداز‌ها ، بنادر و فرودگاه‌ها
♦ پارک‌ها و مکان‌های تفریحی
♦ میادین و استادیوم‌های ورزشی
♦ سایت‌های نفت و گاز و پتروشیمی